در دهه‌های گذشته، به علت خاصیت مقاومت حرارتی بالای آجر نسوز (Firebrick)، در مکان‌هایی چون پوشش کوره‌های صنعتی یا شومینه مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ امروزه اما کاربرد آجر نسوز پا را فراتر از کوره‌ها گذاشته و به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین مصالح ساختمانی در سایر موارد صنعتی و معماری نیز مورد استقبال قرار گرفته است.
در واقع این نوع از آجر با آجر معمولی تفاوت داشته و با پختن ترکیبی بر پایه خاک رس (خاک نسوز) در کوره، مقاومت حرارتی بالایی (۱۵۰۰ درجه سانتیگراد) را در برابر تنش‌های مکانیکی، شیمیایی یا حرارتی پیدا خواهد کرد. به این ترتیب با وجود کانی‌های معدنی مرغوب و پوکه‌های معدنی خاص در ساخت آن، نه تنها یک ماده فوق‌العاده شکیل برای نمای ساختمان و بنا است، بلکه با وجود مقاومت در تماس با مایعات خورنده یا گازها، خاصیت و حالت فیزیک خود را حفظ کرده و طول عمر بالایی خواهد داشت.
در این مطلب از مجله تخصصی امیران نما، قرار است به سوالات زیر پاسخ دهیم:
- آجر نسوز چیست؟
- معایب و مزایای آجر نسوز
- انواع آجر نسوز
- آجر نسوز صنعتی
- مشخصات اجر نسوز کوره
- بالاترین توان حرارتی آجر نسوز
- خواص آجر نسوز
- استاندارد آجر نسوز
- نمای آجر نسوز
مشاهده لیست قیمت آجر در انواع مختلف از درب کارخانه با کلیک روی دکمه زیر میسر است.
آجر نسوز چیست؟
آجر نسوز یا Firebrick، آجری است که مقاومت بالایی در برابر گرما، سرما و تغییرات هوایی دارد و به دلیل پخت کامل آن، از استحکام بالایی نیز برخوردار است. در تعاریف علمی، به هر آجری که مقاومت حرارتی از ۹۵۰ درجه سانتیگراد به بالا دارد آجر نسوز می‌گویند؛ این مقاومت حرارتی معمولا ۱۳۵۰ درجه سانتیگراد است و حداکثر آن نیز ۳۵۰۰ درجه سانتیگراد است.
یکی از ویژگی‌های این نوع مصالح این است که با توجه به غلظت آلومینا (از ۳۶ تا ۹۹ درصد متغیر است اما می‌توان به‌جای آن از سیلیس هم استفاده کرد) در کیفیت‌های مختلفی تولید میشوند و براساس این غلظت، آجر می‌تواند درجه حرارتی بالایی را تحمل کند.
آجر نسوز در مقابل دماهای بالا و آتش‌سوزی مقاومت بیشتری نسبت به انواع دیگر آجر دارد. این نوع آجرها در صنعت فولادسازی به‌عنوان لاینر کوره‌های آهنی و فولادی، در صنعت گلخانه‌سازی به‌عنوان ورق‌های روکش‌دهی شده و در صنایع پتروشیمی و شیمیایی به‌عنوان تیرهای ساختمانی و لوله‌های خنک‌کننده استفاده میشوند.
این نوع آجرها با ترکیبات خاص و فرآیندهای خاصی ساخته میشوند تا ویژگی‌های حرارتی و مقاومتی بالایی را داشته باشند. به‌عنوان مثال، اجر نسوز با اکسید آلومینیوم به دلیل دارا بودن خاصیت عایق حرارتی، می‌تواند دمای بالایی را تحمل کند و از شکستن و آسیب دیدن کوره‌های فولادسازی جلوگیری کند.
این نوع آجرها به دلیل مقاومت بالا در مقابل خوردگی، به‌عنوان یک محافظ در برابر رسوب و ترکیدگی شیشه‌ای به کار می‌روند. ظاهر این آجرها گل‌آلود و صاف است و این ویژگی باعث چسبندگی با ملات و مقاومت در برابر درجه حرارت بالا و سایش میشود (مخلوط مواد آجر نسوز باعث استحکام بالای پیوند داخلی آن میشود).
مشخصات فنی آجرهای نسوز
- رنگ آنها از سفید شروع میشود و شامل رنگ‌های زرد و قهوه‌ای و مشکی است.
- ابعاد آنها برای کوره معمولاً ۲۳*۱۱٫۵*۶ و برای نما نیز ۲٫۵*۳۲*۷ است.
- هر آجر نسوز نیز ۳٫۵ کیلوگرم وزن دارد و در ابعاد آجر نما نسوز ۱٫۱ کیلوگرم است.
- مقاومت فشاری (ظرفیت تحمل) آجر نسوز بین ۲۰۰ الی ۲۲۰ کیلوگرم در سانتی‌متر مربع است.
- درصد جذب آب آجرهای نسوز از ۵ الی ۱۵ درصد متغیر است.
- دارای انواع آجرهای نسوز ضد اسید و معمولی است.
خواص آجر نسوز
در این بخش، ویژگی‌های آجرهای نسوز را بررسی می‌کنیم. برخی از مهم‌ترین خواص آجرهای نسوز به شرح زیر است:
- مقاومت بالا در برابر حرارت: آجرهای نسوز در برابر حرارت بالا مقاومت بسیار بالایی دارند. این ویژگی آنها را برای استفاده در صنایعی مانند صنعت فولاد، سیمان، شیشه، سرامیک و... مناسب می‌کند.
- مقاومت بالا در برابر خوردگی: آجرهای نسوز نسبت به خوردگی و شیمیایی شدن بسیار مقاوم هستند. به همین دلیل در تجهیزات صنعتی و شیمیایی نیز استفاده میشوند.
- وزن کم: برخی از آجرهای نسوز مانند آجر الیافی، به دلیل وزن کمی که دارند، وزن کلی ساختمان و بنا را کاهش می‌دهند و همچنین کارگران را قادر می‌سازند که با آنها به سهولت کار کنند.
- عمر طولانی: آجرهای نسوز بسیار پایدار هستند و معمولاً برای چندین سال استفاده میشوند.
- انعطاف‌پذیری: برخی از آجرهای نسوز مانند آجر الیافی، قابلیت انعطاف دارند که باعث میشود تجهیزات صنعتی در برابر تغییرات دمایی و لرزش‌ها مقاوم باشند.
- عایق حرارتی: بسیاری از آجرهای نسوز به دلیل قابلیت عایق حرارتی بالایی که دارند، در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی استفاده میشوند.
- پایداری مکانیکی: آجرهای نسوز، پایداری مکانیکی بالایی دارند و به این دلیل در صنایع استفاده میشوند.
طبقه‌بندی کاربردی آجر نسوز
آجر نسوز به دلیل مقاومت بالای حرارتی و ضد سایش بودن، در صنایع مختلف از جمله فولاد، شیشه، سیمان، چدن و ... کاربرد دارد. بسته به نوع و کاربرد آجر نسوز، می‌توان آن را به چند دسته تقسیم کرد:
آجر نسوز سیلیکاتی
این نوع آجر با استفاده از خاک رس، شن و سیلیس تولید میشود و در صنایع گرمایی و شیمیایی کاربرد دارد.
مزایا:
- مقاومت بالا در برابر حرارت، خوردگی و سایش
- قابلیت تحمل فشار و شکستگی کمتر
- دارای عمر طولانی
معایب:
- حساسیت به رطوبت
- قابلیت شکستن با ضربه قوی
آجر نسوز الیافی
این نوع آجر با الیاف شیشه، پلی‌پروپیلن و کربن تولید میشود و در صنایع بیشتری مانند فضایی، هواپیمایی و اتومبیل‌سازی استفاده میشود.
مزایا:
- مقاومت بالا در برابر حرارت، خوردگی، سایش، ضربه و لرزش
- سبک وزن و قابلیت انعطاف
- ایجاد عایق حرارتی بسیار عالی
معایب:
- هزینه تولید بالا
- حساسیت به تنش‌های مکانیکی شدید
- ظرفیت باربری پایین‌تر نسبت به آجر سیلیکاتی
آجر نسوز سیلیکاتی کربناتی
این نوع آجر با استفاده از خاک رس و کربنات سدیم تولید میشود و در صنایع شیمیایی، فولاد و سیمان کاربرد دارد.
مزایا:
- مقاومت در برابر حرارت، خوردگی و سایش
- عمر طولانی
- ارزان قیمت‌تر از آجر الیافی
معایب:
- تحمل کمتر در برابر شوک حرارتی
- محدودیت در دمای کاری
- قابلیت شکستگی با ضربه قوی
آجر نسوز الیافی سیلیکاتی
این نوع آجر با الیاف شیشه و خاک رس تولید میشود و در صنایع گرمایی، شیمیایی و فضایی کاربرد دارد.
مزایا:
- مقاومت بالا در برابر حرارت، خوردگی، سایش، ضربه و لرزش
- قابلیت انعطاف و پایداری در برابر تنش‌های مکانیکی
- سبک وزن و عایق حرارتی عالی
معایب:
- هزینه تولید بالا
- ترک‌خوردگی در صورت استفاده از آن در محیط با رطوبت بالا
- ظرفیت باربری پایین‌تر نسبت به آجر سیلیکاتی
انواع آجر نسوز براساس نوع خاک و مواد تشکیل‌دهنده
آجرهای نسوز براساس مواد تشکیل‌دهنده و نوع خاک تولید شده به انواع مختلفی تقسیم میشوند؛ البته انواع آجر نسوز تنها به این موارد ختم نشده و در بازار ایران نیز انواع دیگری موجود است که در ادامه و بعد از معرفی انواع آجرهای آتشنشانی (نسوز) به معرفی انواع آجر نسوز موجود در بازار نیز پرداخته‌ایم.
به‌طور کلی انواع آجر نسوز براساس نوع خاک به دسته‌بندی‌هایی همچون آجر نسوز ضد اسید، آجر نسوز منیزیتی و نسوز بوکسیتی (آلومینا درجه بالا) تقسیم شده‌اند.
شناخت قیمت انواع آجر نسوز مختلف برای نمای ساختمان و کاربردهای صنعتی و کوره با کلیک روی دکمه زیر فراهم است.
آجر نسوز ضد اسید
یکی از مدل‌های اجرهای نسوز، آجر نسوز ضد اسید است که در برابر اثرات اسیدی مواد شیمیایی یا آب‌وهوا مقاومت بالایی دارد؛ به‌طور کلی آجرهای معمولی از خاک نسوز تهیه میشوند که اگر بخواییم آن را در برابر اسید مقاوم سازیم باید مقدار بیشتری سیلیس نسبت به خاک رس نسوز ترکیب شود که ممکن است تا ۹۷ درصد از کل ترکیب آن را شکل دهد. اگر بخواهید این آجر را در مقاصد صحافی نیز مورد استفاده قرار بدهید باید به آن ۱ الی ۲ درصد آهک اضافه نمایید. آجرهای ضد اسید در دماهای بالا و سنگین مورد پخت قرار می‌گیرند.
آجر نسوز بوکسیتی (Bauxite)
از دیگر مدل‌های آجر نسوز می‌توان به آجر نسوز بوکسیتی اشاره کرد. بوکسیت یک ماده طبیعی و ناهمگن است که عمدتاً از یک یا چند ماده معدنی تشکیل شده است. البته به روایتی Bauxite یک کانی فلزی است که به‌عنوان یک کانی صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. آجرهایی که با آلومینای درجه بالا تولید میشوند به آجر نسوز بوکسیتی معروف هستند که حاوی مقدار زیادی آلومینا هستند؛ در حالی‌که آجرهای کرومیت حاوی کروم، اکسید آهن، سیلیس و سنگ آهن به نسبت‌های مختلف هستند.
آجر نسوز منیزیتی
آجرهای منیزیتی یکی از انواع آجرهای نسوز بر اساس نوع خاک هستند که در برابر خوردگی و مواد شیمیایی مقاومت خوبی را از خود نشان می‌دهند. آجر نسوز منیزیتی حاوی مقدار زیادی منیزیم است. همچنین یکی دیگر از ماده‌های اصلی تولید این نوع آجر، آهک می‌باشد. انواع آجرهای منیزیتی نیز شامل آجر منیزیت، آجر منیزیم کربن، آجر منیزیم کروم و ... است.
انواع آجر نسوز در بازار ایران
همانطور که اشاره شد، سازندگان این آجرها بسته به محل کاربرد آن، از سبک‌های متفاوتی در روش نصب، نوع اتصال (معتدل، پخته شده) و ترکیب شیمیایی (اسیدی، اساسی یا خنثی) استفاده خواهند کرد؛ به‌طوری که این موضوع موجب تفاوت در قیمت آجر نسوز شده و با درجه مقاومت‌های مختلف و در طیف‌های متنوعی از رنگ‌بندی‌های اصلی چون قرمز، قهوه‌ای، مشکی و شاموتی به بازار عرضه میشوند.
انواع آجر نسوز موجود و رایج در بازار ایران عبارت است از:
- آجر نسوز شاموتی
- آجر نسوز سیلیسی (قلیایی)
- انواع آجر نسوز منیزیتی (قلیایی)
- آجر نسوز آلومینایی
- آجر نسوز زیرکونیوم
- آجر نسوز مشکی
- آجر نسوز سفید
- آجر نسوز سمیرم (انگلیسی)
- آجر نسوز عایق
از انواع آجرهای نسوز بالا برای طراحی و دیزاین نمای آجر نسوز داخلی و خارجی ساختمان نیز استفاده میشود.
هرچند که از نقطه‌نظر ابعاد نیز سایزبندی‌های گسترده‌ای ارائه میشود، با این‌وجود مهم‌ترین نوع دسته‌بندی این نوع آجر، بر حسب ماده به‌کار رفته در هنگام ساخت آن است. به‌عبارت دیگر خاک رس موجود در این آجر حاوی درصدی از سیلیس و آلومینا (از نوع غیر مضر) و مقداری از تیتانیوم و سایر اکسیدهای فلزی است که در نسبت‌های گوناگون به کار می‌روند.
آجر نسوز قلیایی
در صدر جدول انواع آجرهای نسوز موجود در بازار، نوع قلیایی قرار گرفته است؛ چراکه به علت وجود موادی چون اکسیدهای غیر اسیدی، بالاترین سطح مقاومتی را در برابر دما و سایش از خود به نمایش می‌گذارند.
این مقاومت به‌گونه‌ای است که می‌توان طول عمر نوع قلیایی را نسبت به بسیاری از مصالح مطرح چون سنگ آهک، گرانیت و حتی آهن بالاتر دانست.
به این ترتیب آجر قلیایی گزینه‌ای مناسب جهت استفاده در پوشش داخلی کوره‌های باز فولاد سازی، صنایع فلزات غیر آهنی، کوره‌های ذوب شیشه و… خواهد بود.
آجرهای نسوز ویژه
نوع دوم از مدل‌های پر کاربرد آجر نسوز با نام ویژه شناخته میشود که خود سه مدل اصلی زیر را را در بر می‌گیرد.:
- اکسید کروم کوروندوم
- زیرکونیوم
- آجر نسوز اکسید کروم
این نوع از آجر نیز بیشتر مصارف صنعتی دارد به‌طوری که نوع اول آن با چیزی در حدود ۹۵ درصد اکسید آلومینیوم و ۵ درصد اکسید کروم در پوشش داخلی کوره‌های بلند ذوب‌آهن، مقاومت مناسبی را از خود نشان می‌دهند.
همچنین نوع دوم آن از جهت حضور ترکیب سولفات زیکونیوم به شدت در برابر گرما مقاوم بوده و در مصارفی مانند کوره‌های ذوب آلومینیوم، کوره مخزن شیشه مذاب، راکتور‌های اتمی و… خواهد درخشید.
درنهایت همانطور که از نام مدل سوم مشخص است، با ۹۰-۹۵ درصد اکسید کروم، یک محصول فوق‌العاده برای استفاده در صنعت شیشه‌سازی، ذوب شیشه و ذوب آلومینیوم است.
آجر نسوز آلومینیومی
همانطور که ذکر شد، کاربرد آجرهای نسوز در وهله اول، مقاومت بالای آن در برابر حرارت است. بنابراین چه گزینه‌ای بهتر از آلومینا یا AL2O3 که با پخت در دمای حدود ۱۲۰۰-۱۸۰۰ درجه سانتی‌گرادی به یکی از بهترین نوع آجر نسوز در برابر گرما و با مواد قلیایی تبدیل خواهد شد.
آلومینا حتی دمای نرم شدن و همجوشی بالاتری نسبت به سیلیس دارد، بنابراین در مصارفی چون پوشش جداره درونی کوره‌های سیمان و شیشه، طراحی دکوراسیون، کوره‌های ذوب فولاد و… به‌کار می‌رود.
آجر نسوز سیلیسی
سیلیس (SiO2) در دمای حدود ۲۸۰۰ درجه سانتیگراد نرم شده و درنهایت در دمای حدود ۳۳۰۰ درجه سانتیگراد ذوب و تبدیل به یک ماده شیشه‌ای میشود. وجود چنین نقطه نرمی و ذوب بالا، آن را به‌عنوان ماده اصلی جهت تولید آجرهای نسوز سیلیسی بدل کرده است.
این نوع آجر نسوز با حدود ۹۵ درصد سیلیس و افزودن ۲ تا ۳ درصد آهک به‌عنوان ماده اتصال‌دهنده و شار، عملکرد خوبی را در پوشش کوره‌های تولید شیشه، دیواره کوره‌های فولادی و کوره‌های ذوب مس خواهد داشت.
آجر نسوز صنعتی
صرف‌نظر از دیدگاه مواد سازنده و کاربرد آجر نسوز صنعتی، تولید این محصولات از نقطه نظر اشکال فیزیکی نیز با یکدیگر متفاوت است؛ به‌طوری که می‌توان آنها را در دسته‌بندی با دو نوع آجر صنعتی به نام آجر کوره و آجر بی‌شکل نیز قرار داد.
به‌عبارت دیگر تولید آجرهای کوره عمدتاً توسط ماشین‌های پرس با خواص هموژن و یا به صورت قالب‌گیری دستی با خواص غیر هموژن انجام شده و دارای شکل و ابعاد مشخص و استاندارد شده‌ای هستند.
این در حالی است که آجرهای بی‌شکل که به‌عنوان «نسوزهای مونولیتیک» نیز شناخته میشوند، بسته به نوع نیازمندی و سفارش شرکت‌های درخواست‌کننده، تولید شده و به فروش می‌رسند.
همچنین لازم به ذکر است که آجر کوره علاوه‌بر اشکال استاندارد مشخص که توسط تولیدکنندگان استفاده میشود، در اشکال خاص دیگری نیز طراحی میشود.
آجر دستی
آجر دستی یکی دیگر از انواع آجر می‌باشد که همچون مدل نسوز نام آجر را با خود یدک می‌کشد، اما در خصوصیاتی چون ترکیبات شیمیایی، رنگ، شکل و رسانایی حرارت تفاوت‌هایی اساسی با یکدیگر دارند.
همین امر موجب شده تا قیمت آجر نسوز و کاربردهای آن به‌طور کلی از مسیر ساخت آجر دستی جدا شده و با دو بخش مجزا از هم روبرو باشیم.
در حقیقت، آجر کوره با در اختیار داشتن مواد بسیار مقاوم و خاک نسوز در ساختار خود، کیفیتی بسیار بالاتر از مدل دستی داشته و امکان ارائه در رنگ‌بندی‌های مختلف با اندازه‌های یکپارچه را دارد.
در حالی‌که آجر دستی با محدودیت رنگ مواجه بوده و همچنین در قیاس با آجر کوره از مقاومت بسیار پایین‌تر و وزن بالاتری برخوردار است.
به این ترتیب برای انتخاب هر یک باید دقت عمل به خرج داده و چنانچه خواهان طول عمر بالای مصالح، طراحی زیبای نمای ساختمان و… هستید، کاربرد آجر نسوز را دست کم نگیرید.
آجر نسوز سنتی
با نگاهی به سازه‌های باستانی ایران و شهرهای مشهور در حوزه معماری ایران، می‌توان به راحتی متوجه نقش پررنگ آجرها در طراحی معماری ساختمان، تزئین نما و… شد.
اما این امر تنها متعلق به زمان‌های قدیم نبوده و امروزه یکی از محبوب‌ترین نوع آجر نسوز، با نام آجر سنتی (آجر قزاقی) شناخته میشود که همچنان از پایه‌های تزئین نمای داخلی و خارجی ساختمان است.
این آجرها نیز از خاک رس مرغوب بدون آهک ساخته شده و با طراحی سنتی خود، حال و هوایی قدیمی و گرم به ساختمان‌ها می‌بخشند.
برای مشاهده قیمت آجر سنتی نما به تاریخ امروز و مشاهده عکس پروژه های مختلف آن روی دکمه زیر کلیک کنید.
مقایسه انواع آجر نسوز با هم
به‌طور کلی، آجرهای نسوز سنتی، ویژه، قلیایی، سیلیسی، عایق و آلومینایی دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی هستند که آنها را نسبت به هم متفاوت کرده است.
| نوع آجر نسوز | مهم‌ترین ویژگی‌ها |
| آجر نسوز سنتی | آجر سنتی، که از خاک و گل سرامیکی ساخته میشود، مقاومت قابل توجهی در برابر حرارت و آتش دارد، اما انتقال حرارت بالا و انتقال رطوبت آن می‌تواند باعث افزایش مصرف انرژی در ساختمان شود. |
| آجر نسوز ویژه | آجر ویژه با ساختار خاص خود، برای کاربردهای مشخصی طراحی شده است. این نوع آجر معمولاً از موادی مانند کائولن، تیتانیوم، فلزات سنگین و آلیاژهای خاص ساخته میشود و دارای مقاومت بالا در برابر حرارت، آتش، اسیدها و مواد قلیایی است. به همین دلیل، آجر ویژه در صنایع شیمیایی و فرآوری فلزات کاربردهای مناسبی دارد. |
| آجر نسوز قلیایی | آجر قلیایی از موادی ساخته میشود که با قلیایی‌ها برخورد نمی‌کنند و مقاومت قابل توجهی در برابر اثر قلیایی‌ها دارند. معمولاً از سیلیکات آلومینیومی ساخته میشود و در صنایع پتروشیمی، صنایع شیمیایی و ساختمان‌هایی که در معرض تماس با محیط‌های قلیایی قرار می‌گیرند، استفاده میشود. |
| آجر نسوز سیلیسی | آجر سیلیسی از سیلیکا ساخته شده و معمولاً دارای ساختار متخلخل است. این نوع آجر مقاومت بالا در برابر حرارت زیاد و خاصیت نسوزی خوبی دارد و در برخی از کاربردهای صنعتی و ساختمانی استفاده میشود. |
| آجر نشور عایق | آجر عایق برای عایق‌سازی حرارتی و صوتی استفاده میشود و معمولاً از موادی مانند کائولن، خاک رس و پوکه سیمانی تهیه میشود. این نوع آجر نسوز دارای خاصیت عایق‌بندی خوبی است و می‌تواند به کاهش انتقال حرارت و صدا کمک کند. |
| جر نسوز آلومینایی | آجر آلومینایی، که از موادی مانند آلومینا ساخته میشود، دارای خاصیت نسوزی و مقاومت در برابر حرارت بالا است. این نوع آجر در کوره‌ها، آجرفرش‌ها و صنایع دیگری که با دمای بالا سروکار دارند، استفاده میشود. |
انتخاب آجر مناسب به کاربرد و نیازهای خاص شما بستگی دارد. جدول مقایسه بالا، برخی از ویژگی‌ها و کاربردهای مهم آجرهای نسوز را برای شما توضیح داد، اما برای انتخاب نهایی، ممکن است نیاز به مشورت با متخصصان و شناخت دقیق‌تر از نیازهای خود داشته باشید.
کاربرد آجر نسوز
پیش‌تر اشاره کردیم که بر حسب نوع متریال به کار رفته شده در ساخت آجر، مقاومت‌ها، رنگ‌بندی‌ها و ساختارهای متنوعی عرضه شده که آنها را مناسب استفاده در صنایع کرده است.
این صنایع شامل مواردی چون پوشش داخلی کوره‌های ذوب آهن، ذوب شیشه، صنایع فلزات غیر آهنی و… است؛ اما تنها بخش مهم از کاربرد آجر نسوز نیست.
در حقیقت، نما ساختمان و طراحی دکوراسیون داخلی یکی دیگر از کاربردهای آجر کوره است که به علت سازگاری بالای آن با شرایط اقلیمی مختلف مورد توجه قرار گرفته است؛
در نتیجه بدون نگرانی از بابت شرایط جوی حاکم، حرارت، یخ‌بندان، سایش و سایر موارد از بین‌برنده نما، می‌توان ساختمان‌های خود را با این نوع آجر طراحی کرد.
کاربردهای جذاب و مختلف انواع آجر را با کلیک روی لینک زیر ببینید.
کاربرد آجر نسوز در نما ساختمان
یک نمای حرفه‌ای علاوه‌بر زیبایی، می‌تواند تا سال‌ها از ساختمان شما مراقبت کرده و طول عمر آن را افزایش دهد.
چنانچه شما هم از این دیدگاه به نمای ساختمان نگاه کنید، استفاده از مصالح ساختمانی با کیفیت و مرغوب در نما، جزئی از برنامه‌های اصلی طراحی خواهد شد.
جالب است بدانید که با وجود پایین بودن قیمت آجر نسوز نسبت به بسیاری از مصالح، این محصول در مقابل جذب آب مقاومت کرده و به هیچ عنوان بستری برای شوره، رشد قارچ یا کپک فراهم نمی‌کند.
از سوی دیگر مقاومت رسانایی و حرارتی این نوع از آجر، به خوبی در حفظ انرژی داخل ساختمان عمل کرده و تا حد بالایی در صرفه‌جویی مفید واقع خواهد شد.
بیشتر بخوانید: بهترین جایگزین آجر نسوز چیست
کاربرد آجر نسوز در دکوراسیون داخلی
در فضای داخلی ساختمان، عموماً گزینه‌های بیشتری برای طراحی و ایجاد زیبایی بصری خیره‌کننده وجود دارد. آجر نسوز نیز یکی از همان مواردی است که از گذشته تا کنون با رنگ‌های گرم و شکل هندسی مستطیلی خود، توانایی ایجاد دکوراسیون مدرن، قدیمی یا هر سبک دلخواه دیگر را داشته است.
کاربرد آجر نسوز اما به بخش دیوارها محدود نبوده و علاوه‌بر آن می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه در طراحی شومینه‌های مدرن، کفپوش و تزیینات سبک روستیک به‌کار گرفته شود.
همچنین تنوع بسیار رنگ‌بندی و امکان انتخاب سایزبندی‌های خاص، انتخاب‌های گسترده‌ای را در اختیار طراحان دکوراسیون گذاشته و یک ساختار منحصربه‌فرد هنری را ایجاد می‌کند.
مزایا و معایب آجر نسوز
با یک نگاه کلی به قیمت آجر نسوز و ویژگی‌های ارائه شده توسط سازندگان آن، می‌توان مزایای این مصالح ساختمانی خاص را بیش از معایب آن توصیف کرد. چراکه در وهله اول امکان انتخاب از میان اندازه‌های متفاوت و رنگ‌های متنوع زیبا، جایگاه ویژه‌ای در بخش هنرهای بصری ساختمان ارائه می‌کند.
همچنین این آجرها با وجود خاک رس نسوز و فشار بالای متحمل شده در هنگام پخت، در برابر سرما و گرما بسیار مقاوم بوده و طول عمر بالایی خواهد داشت. از سوی دیگر به علت رعایت استانداردهای تثبیت رنگ، با گذشت سال‌ها هیچگونه تغییر رنگی نداشته و کاملاً دوست‌دار محیط‌زیست هستند. درنهایت هم با در اختیار داشتن استاندار میزان جذب آب کمتر از ۲ درصد، نه تنها جذب آب ناچیزی دارد، بلکه به خوبی در مقابل شوره، رشد جلبک و قارچ بر روی خود مقاوم است.
مزایای آجر نسوز
- مقاومت بالا در برابر حرارت: آجرهای نسوز قادر به تحمل دماهای بسیار بالا هستند و برای ساخت سازه‌های در معرض دمای بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- پایداری شیمیایی: آجرهای نسوز با توجه به شیمیایی پایدار خود، در مقابل آب، اسیدها و بازها مقاوم هستند.
- عمر طولانی: آجرهای نسوز با توجه به مقاومت بالایشان در برابر حرارت و خوردگی، دارای عمر طولانی هستند.
- قابلیت انعطاف‌پذیری: آجرهای نسوز می‌توانند به راحتی به شکل‌های مختلفی تنظیم شوند و به شکل مناسب جهت کاربردهای مختلفی از جمله کوره‌های صنعتی و یخچال‌های صنعتی ساخته شوند.
معایب آجر نسوز
- هزینه بالا: آجر نسوز به دلیل ساخته شدن از مواد ارزشمند، قیمت بالایی دارد.
- وزن زیاد: چگالی بالای آجر نسوز سبب افزایش وزن آنها میشود.
بالاترین تحمل حرارتی آجر نسوز
آجر نسوزها در برابر حرارت بالا و آتش مقاومت بیشتری نسبت به آجر ساده دارند. برخی از آجرهای نسوز شامل آجر سیلیکاتی، آجر فیبری، آجر شاموتی، آجر رفراکتوری و آجر کروم است اما بالاترین تحمل حرارتی را آجرهای رفراکتوری و آجرهای کروم دارند.
آجر رفراکتوری معمولاً از مواد شیمیایی مانند آلومینای سیلیکاتی تهیه میشود و قابلیت مقاومت در برابر حرارت بالا را داراست. این آجرها معمولاً در صنایعی مانند کوره و تنورهای صنعتی، پخت سرامیک و آجر، یخچال‌های صنعتی و استخرها استفاده میشوند.
آجر کروم نیز از جمله آجرهای نسوز است که مقاومت بسیار بالایی در برابر حرارت دارد. این آجرها از کروم مغناطیسی، بنتونیت و کائولن تهیه میشوند و عمدتاً برای ساخت کوره‌های فولادسازی، صفحه‌های پیشرفته و سرامیک‌های با خصوصیات ویژه به‌کار می‌روند.
درجه حرارتی آجر نسوز دی اکسید سیلیکون
دی اکسید سیلیکون نوع آجری است که عمدتاً برای خط‌کشی کوره‌های ذوب فولاد استفاده میشود، در برخی موارد آنها در دمای بالاتر از ۳۰۰۰ درجه فارنهایت (۱۶۵۰ درجه سانتیگراد) هنگامی که مایع شدن آجرها شروع میشود کار می‌کنند. برای ایجاد این آجرها باید اجزای آنها را در معرض فشار کم قرار داد و در دمای بسیار بالا بسوزاند. استثناهای این فرآیند آجرهایی هستند که از نظر شیمیایی به هم متصل شده‌اند یا آجرهایی که از قیر، رزین یا لاستیک برای اتصال استفاده می‌کنند.
آجرهای نسوز مورد استفاده بسته به میزان خاک رس با سیلیس یا آلومینا همچنین به دلیل محتوای منیزیم و سایر اجزای تشکیل‌دهنده، دو نوع هستند. خواص این ترکیبات به آجر اجازه می‌دهد تا دمای بالا را تحمل کند. اگرچه رفتار هر یک از آنها بسیار خاص به ماده است.
درجه حرارتی آجر نسوز آلومینای بالا بسیار پایین است. به لطف این ویژگی، آجرها بدون ایجاد هرگونه تغییر شکل یا انبساط که عملکرد آجر را پس از سرد شدن تغییر می‌دهد، آماده میشوند تا در برابر دمای بالا مقاومت کنند؛ زیرا خاک مورد نیاز برای ساخت آنها بسیار کم است و به دلیل داشتن درجه حرارتی آجر نسوز آلومینا، قیمت این آجرها در بازار بالاست. همچنین این آجرها می‌توانند دمای بالا را بدون هیچگونه انبساط تحمل کنند. این کار هنگام تهیه باربیکیو با آجر یا شومینه توصیه میشود؛ زیرا معمولاً آنها را به هم نزدیک می‌کنیم و اگر بیش از حد منبسط شوند، دودکش می‌ترکد. آنها از فرآیندهای گرمایش و سرمایش که در شومینه‌ها و کوره‌ها رخ می‌دهد پشتیبانی می‌کنند و ویژگی‌ها و خواص آنها را حفظ می‌کنند. درجه حرارتی آجر نسوز تا ۱۴۰۰ درجه سانتیگراد اکسید آلومینیوم یک عایق الکتریکی است اما رسانایی حرارتی نسبتاً بالایی دارد. البته این هدایت حرارتی با دما تغییر می‌کند. به دلیل نقطه ذوب بالای آلومینا، این ماده از مقاومت و پایداری حرارتی بالایی برخوردار است. سختی بالای کوراندوم این ماده را به‌عنوان یک جزء مناسب برای کاربردهای ساینده و ابزارهای برش ساخته است. در این طبقه‌بندی پس از الماس، آلومینا در رتبه دوم قرار دارد.
مانند آجرهای قبلی، این آجرها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در معرض دمای بالا قرار بگیرند، اما زمانی که در معرض فازهای متناوب یا پیوسته از گرما به سرما قرار می‌گیرند، تمایل به انبساط قابل توجهی برای مصارف صنعتی دارند و این درجه حرارتی آجر نسوز و همچنین شکل آن به‌گونه‌ای روی آجر تأثیر می‌گذارد که درنهایت خرد میشود.
این نوع آجر – که حاوی سیلیس بیشتری است – در مناطقی که درجه حرارت دائماً بالا است بسیار مفید است. با وجود اینکه درجه حرارتی آجر نسوز تا ۱۷۰۰ درجه سانتیگراد را تحمل می‌کنند، حرارت و سرمایش را تحمل نمی‌کنند و پس از انبساط و انقباض زیاد خراب میشوند و فرو می‌ریزند. جدای از آن در این نوع آجر نسوز سیلیسی بروز ترک و تنش بسیار رایج است.
آجر آلما یکی از انواع آجرهای نسوز می‌باشد. آجر آلومینیومی طیف وسیعی از آجرهای نسوز است که حاوی ۴۵ تا ۹۹ اکسید آلومینیوم (Al2O3) است. این نوع آجر نسوز حاوی درصد بالایی آلومینا است که از مخلوط کائولن، بوکسیت و کوراندوم با درصد بالایی از اکسید آلومینیوم تهیه میشود. آجر نسوز آلومینیومی یکی از پرمصرف‌ترین محصولات برای ساخت نسوزها، مواد نسوز و ساخت کوره‌های صنعتی می‌باشد. به دلیل درجه حرارتی آجر نسوز آلومینا به‌کار رفته در این آجرهای صنعتی و مقاومت حرارتی بالای آجرهای آلومینیومی، می‌توان از آن در طیف وسیعی از کوره‌های صنعتی استفاده کرد. این آجر از مواد معدنی غیر فلزی ساخته شده است که عناصر تشکیل‌دهنده آن Al2O3 و SiO2 هستند، به‌طوری که میزان Al2O3 آن از آجر شاموت بیشتر است.
جمع‌بندی راهنمای جامع آجر نسوز
آجر نسوز، نوعی از آجر با خصوصیات ویژه‌ای است که برای مقابله با دماهای بالا و آتش ساخته میشود. این نوع آجر از مواد با کیفیت و ساختاری عالی تشکیل شده است که در مواجهه با دماهای بالا و حرارت شدید، تا حد زیادی مقاومت خود را حفظ می‌کند.
آجر نسوز به دلیل مقاومت بالا و قابلیت تحمل دمای بالا، در صنایع مختلفی از جمله صنایع فولاد، شیمیایی، نفت و گاز و … استفاده میشود. همچنین، در برخی ساختمان‌ها نیز به‌عنوان جزء اصلی سیستم حفاظتی در برابر آتش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سطح دمای قابل تحمل آجر نسوز به شدت وابسته به کیفیت و نوع ساختار آن است. در عمل، آجر نسوز می‌تواند در دماهایی بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ درجه سانتیگراد قابل تحمل باشد. اما لازم به ذکر است که بعضی از نوع‌های آجر نسوز نیز می‌توانند در دماهای بالاتر نیز قابل استفاده باشند.
آجر رفراکتوری و آجر کروم آجرهایی هستند که در مقابل حرارت مقاومت بیشتری دارند که در این مقاله در مورد آن صحبت کردیم.
سوالات متداول درباره آجر نسوز و کاربرد آن
آجرهای نسوز که به آجرهای آتشنشانی نیز معروف هستند که بر اساس خاک به سه دسته آجر نسوز ضد اسید، بوکسیتی و آجر نسوز منیزیتی تقسیم میشوند.
بیشترین کاربرد آجر نسور در دیزاین و طراحی دکوراسیون داخلی خانه به همراه نمای خارجی یا بیرونی ساختمان است که می‌توانید در ابعاد مختلف و مدل‌های متفاوت از آن استفاده کنید. آجر نسوز بر اساس نوع خاک به چند دسته تقسیم میشود؟
کاربرد آجر نسوز در کجاست؟
منابع: housing.com | theconstructor.org
بدون دیدگاه