با وجود اینکه گرایش معماری جهان به سمت سبک‌های مدرن پیش می‌رود، بسیاری از کشورها همچنان سبک قدیمی فرهنگ خود را در قالب نمای سنتی ساختمان حفظ می‌کنند. در این میان، نمای آجری سنتی در ایران محبوبیت بالاتری در معماری ایرانی-اسلامی دارد؛ چرا که عمده بناهای تاریخی ما با آجر ساخته شده است. طرفداران نمای سنتی آجری، این سبک را در نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده می‌کنند و به دلیل وجود بناهای کم با این سبک نما سنتی، جذابیت بیشتری پیدا می‌کنند.
در این مطلب از امیران نما (تولیدکننده انواع آجر نما در ایران)، شما را به ورود به نوستالژی نمای ساختمان ایرانی با آجر سنتی دعوت می‌کنیم.
آجر نمای سنتی چیست؟
“آجرنمای سنتی” یا “نمای آجری سنتی” که از پرفروش‌ترین مصالح ساختمانی در کشور محسوب می‌شود، یکی از چندین مدل آجرنمای موجود در بازار داخلی کشور است که در ابعاد و رنگ‌های گوناگونی قالب‌گیری و پخته می‌شود.
در تعریف ساده و عامیانه، نمای آجری سنتی به آجرهایی گفته می‌شود که با استفاده از خشت و با روش سنتی تهیه می‌شوند. منظور از روش سنتی، آماده کردن گل و ملات آجر است که باید خشک شود و سپس در کوره‌های آجرپزی قرار بگیرد. نمای اجری سنتی با استفاده از خاک رس و به‌صورت دستی قالب‌گیری و پخته می‌شود.
آجرنمای سنتی کاربرد زیادی در صنعت ساخت‌وساز دارد که بارزترین آنها را می‌توان استفاده در نمای ساختمان و طراحی دکوراسیون خارجی نام برد. البته از این آجر برای بازسازی و مرمت نماهای سنتی قدیمی و اماکن تاریخی استفاده می‌شود. از جمله می‌توان به سی و سه پل اصفهان و معبد زیگورات در چغازنبیل اشاره کرد که با این نمای سنتی ساخته شده‌اند. پس از ورود اسلام به ایران، معماری اسلامی هم به استفاده از آجرنمای سنتی روی آورد که نمونه بارز آن را می‌توان مسجد شیخ لطف‌الله دانست.
در مقایسه با سایر مصالح ساختمانی، آجر سنتی می‌تواند گران‌تر باشد. با این‌حال، دوام آجر و نیاز‌های نگهداری کم آن می‌تواند در درازمدت باعث صرفه‌جویی در هزینه شود. آجر همچنین یک مصالح ساختمانی پایدار است که می‌تواند برای کسانی که به دنبال گزینه‌های سازگار با محیط زیست هستند جذاب باشد.
به‌طور کلی نما سنتی وابسته به آجرنمای سنتی است و ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. نما آجری سنتی از قیمت بسیار خوبی هم برخوردار است که همین موضوع باعث محبوبیت بیشتر آن شده است (برای استعلام از قیمت انواع آجر سنتی و مدرن می‌توانید کاتالوگ‌های راهنما آجر را دانلود کرده و مورد بررسی قرار دهید).
انواع آجر نما سنتی
آجر ستنی هم مانند سایر مصالح ساختمانی، انواع مختلفی دارد که در این بخش، به معرفی آنها می‌پردازیم.
آجر لعابی
از معروف‌ترین و پرمصرف‌ترین آجرهای سنتی می‌توان به اجر لعابی اشاره داشت که دارای سطوح مختلفی از لعاب است. این آجر به دلیل داشتن لعاب بسیار زیاد، در برابر فرسایش مقاومت خوبی از خودش نشان می‌دهد.
اجر لعابی دارای سطحی صاف با بافت‌های متراکم است. این سطح و بافت آجر باعث می‌شود که آب به‌راحتی به داخل منافذ آجر وارد نشود و استحکام آجر را بالاتر می‌برد. این نوع سنتی آجر نما، پس از پخته‌شدن به روش سنتی در داخل قالب‌های مخصوص قرار می‌گیرد و بر روی سطح آن مقدار زیادی لعاب ریخته می‌شود.
آجر لعابی به دلیل مقاومت بالا در برابر سرما و گرما و همچنین هوازدگی، عمر مفید بالایی دارد و برای اکثر نواحی آب‌وهوایی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آجر قزاقی
یکی دیگر از انواع آجر نماهای سنتی، آجر قزاقی است که در تنوع رنگی بالا ساخته می‌شود. این آجرها از ابتدا تا کنون دچار تغییر و تحولات اساسی شده‌اند.
آجر قزاقی دارای طرح‌های مختلفی است که می‌توانید از آنها در معماری مدرن هم استفاده کنید. رنگ‌های آجر قزافی سنتی عبارت‌اند از زرد، گلبهی، قرمز، آتشی و از این‌دست طیف رنگی که جذابیت ظاهری بالایی دارند.
البته رنگ آجر قزاقی ارتباط مستقیمی با درجه حرارت و مدت‌زمان پخته‌شدن آن دارد. هرچه آجر قزاقی بیشتر در کوره آجرپزی بماند، رنگ نهایی تیره‌تر خواهد شد.
آجر رستیک
یکی دیگر از انواع آجرنمای سنتی، آجر رستیک است که شباهت بسیار زیادی به آجر گری دارد. بیشترین کاربرد آجرهای رستیک در استفاده به‌عنوان شبیه‌ساز نمای نوستالژیک است. اگر قصد دارید تا یک خانه یا نمای مدرن را به حال‌وهوای سنتی و قدیمی نزدیک کنید، بهترین راه استفاده از آجر رستیک است.
آجر رستیک یک راه میان‌بر برای بازگشت به گذشته است. این آجرها علاوه‌بر اینکه حس و حال قدیمی و نوستالژی را در فضای شهری گسترش می‌دهند، می‌توانند در ساخت‌وسازهای ویلایی هم مورداستفاده قرار بگیرند.
با استفاده از آجر رستیک می‌توانید نمای بناهای قدیمی را بازسازی و مرمت کنید. بناهای سنتی و با قدمت را نمی‌توان به‌راحتی با مصالح جدید مرمت کرد؛ به همین دلیل بهترین گزینه برای این کار، استفاده از اجر رستیک است.
آجر آنتیک
آجر آنتیک از آجرهای پرکاربرد در صنعت ساخت‌وساز است که بیشتر برای طراحی نما سنتی بکار می‌رود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که این سبک آجرها از روی آجرهای طبیعی و قدیمی الگوبرداری شده‌اند.
این نوع آجرنمای سنتی سطح نسبتاً صاف و تیزی ندارند؛ اما از مقاومت خوبی برخوردار هستند. از آجرهای آنتیک می‌توان در نمای داخلی و خارجی ساختمان استفاده کرد. از مهم‌ترین مزایای این آجر می‌توان به تنوع رنگی بالا و ابعاد مناسب آن اشاره کرد. همچنین در برابر تابش مستقیم نور خورشید بسیار مقاوم هستند و وزن آن در مقایسه با سایر آجرنماهای سنتی کمتر است. این ویزگی می‌تواند به کاهش وزن نهایی نما کمک شایانی کند.
آجر آب‌ساب
همانطور که از نام اجر آب‌ساب پیداست، این آجر در آب خیسانده می‌شود تا کمی حالت نرم و انعطاف‌پذیر پیدا کند. پس از تراشیدن آجر به‌وسیله دستگاه‌های مخصوص، باید اطراف و گوشه‌های آجر ساییده شود. البته این سایش از مقاومت اجر کم می‌کند اما به شکل و شمایل آجر، ظاهر جذابی می‌دهد. قدمت این آجر نما به زمان صفویه باز می‌گردد و از جمله اجرهای سنتی کم‌مصرف محسوب می‌شود.
پیشنهاد مطالعه: نمای سنتی ساختمان [انواع آن] + مزایا و معایب
مزایای آجر سنتی
آجرهای سنتی با این حجم از محبوبیت و استفاده در معماری ساختمان، مزایای قابل توجهی نسبت به دیگر مواد و مصالح ساختمانی دارند. در این بخش به بررسی برخی از بهترین مزایای آجرهای سنتی خواهیم پرداخت.
- دوام و طول عمر نمای آجری سنتی: آجر یکی از بادوام‌ترین مصالح ساختمانی موجود در بازار است. ساختمان‌های دارای نما آجر سنتی با نگهداری مناسب می‌توانند صد‌ها سال دوام بیاورند؛ همانطور که بسیاری از بناهای تاریخی ساخته شده از آجر هنوز پابرجا هستند.
- عایق طبیعی نمای سنتی آجری: آجر یک عایق طبیعی است به این معنی که به تنظیم دما و کاهش مصرف انرژی در معماری ساختمان کمک می‌کند. ساختمان‌های آجری در تابستان خنک‌تر و در زمستان گرم‌تر می‌مانند و نیاز به سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی را کاهش می‌دهند.
- مقاومت نمای آجری قدیمی در برابر آتش: آجر در برابر آتش بسیار مقاوم است و می‌تواند گسترش شعله را محدود کند. این ویژگی، نمای آجری را به یک مصالح ساختمانی ایده‌آل در مناطق مستعد آتش‌سوزی یا سایر خطرات آتش‌سوزی تبدیل می‌کند.
- تعمیر و نگهداری کم نمای سنتی ساختمان: ساختمان‌های آجری به حداقل تعمیر و نگهداری نیاز دارند. این ساختمان‌ها به رنگ‌آمیزی مجدد نیازی ندارند و مانند چوب پوسیده و تاب نمی‌شوند. آجر در برابر آفات مقاوم است و مانند سایر مصالح ساختمانی به مرور زمان خراب نمی‌شود.
- زیبا و دل‌انگیز بودن نمای آجر سنتی: ساختمان‌های آجری زیبایی‌شناسی ابدی دارند که می‌توانند در هر سبک معماری جای بگیرند. آجر در رنگ‌ها و الگو‌های متنوعی وجود دارد که امکان نامحدودی برای طراحی نما را فراهم می‌کند.
اثرات کاربرد آجر سنتی در طراحی نما ساختمان
یکی از تأثیرات مهم آجر سنتی در ساخت و طراحی معماری ساختمان، ایجاد یک حس گرمای خانگی و شخصیت در ساختار است. با استفاده از آجر سنتی در دیوار‌های ساختمان، معماران می‌توانند یک حس گرمای خانگی و طبیعی را در محیط ساختاری بنا ایجاد کنند. همچنین طراحی دیوار‌های آجر سنتی می‌تواند به دلیل زیبایی و شخصیت خاص خود به معماری ساختمان جذابیت ببخشد.
تأثیر دیگر آجر سنتی در معماری ساختمان، ایجاد پایداری و مقاومت در برابر آتش و زلزله است. آجر سنتی به دلیل سختی و مقاومت بالای خود می‌تواند در برابر خسارات ناشی از آتش و زلزله مقاومت کند. همچنین این آجر به دلیل ویژگی عایق حرارتی خود می‌تواند به بهبود کارایی انرژی ساختمان کمک کند. با استفاده از آجر سنتی، معماران می‌توانند به ساختمان شخصیت و زیبایی خاصی ببخشند و در عین حال از مزایا و پایداری بالای آن بهره ببرند.
استفاده از آجر نما سنتی در نمای مدرن
همانطور که بیان کردیم، از آجر سنتی می‌توان در معماری مدرن نیز استفاده کرد. ترکیب نمای آجری سنتی با معماری مدرن می‌توانید جلوه‌ای جذاب، ماندگار و متمایز به ساختمان‌ها ببخشد.
در طراحی مدرن معمولاً از مصالح ساختمانی مختلف مانند بتن، شیشه و فلزات استفاده می‌شود اما استفاده از آجر سنتی در ساختمان‌های مدرن نیز به دلیل ویژگی‌های طبیعی و ظاهری آن می‌تواند به بنا شخصیت متفاوتی بدهد.
در طراحی ساختمان‌های مدرن با استفاده از آجر نمای سنتی از طرح‌های خطوط‌دار و هندسی استفاده می‌شود که نمای ساختمان را از یکنواختی خارج کند. همچنین در برخی طراحی‌های مدرن، از آجر سنتی برای ایجاد پوسته‌های داخلی و خارجی ساختمان نیز استفاده می‌شود تا اثربخشی آن در زیبایی نما بیشتر شود.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید مقاله تفاوت و مقایسه نمای مدرن و سنتی ساختمان را مطالعه کنید.
آبگریز کردن نمای آجری سنتی
نمای آجری پتانسیل بالایی برای تبدیل به یک پوشش و عایق ضد آب و غبار دارد تا از فرسایش و آلودگی ظاهری نمای سنتی ساختمان جلوگیری کند. برای این منظور می‌توان با هزینه‌ای بهینه، ماندگاری ظاهری و دوام آجرنما را با استفاده از محلول نانو به شکل چشم‌گیری افزایش داد. برای این منظور کافی‌ست پوشش ضد آب نانو به سطح نمای آجر سنتی ساختمان اسپری کرد.
نانو آجر نما یک ماده آبگریز است و سبب می‌شود قطرات آب، رطوبت و غبار توسط آجر سنتی جذب نشود و بلافاصله از سطح پاک شود؛ بنابراین ضد آب کردن آجر با پوشش نانو دو خاصیت منحصربه‌فرد دارد:
- ایجاد پیوند قوی عایق نانو با آجر
- جلوگیری از جذب آب، رطوبت و غبار
هر دو مزیت باعث می‌شود تا این نوع آجر نسبت به آجرهای معمولی برتری‌های غیر قابل انکاری داشته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، مقاله نانو آجر چیست؟ را بخوانید.
نگهداری و مرمت بناهای آجری سنتی
ساختمان‌های آجری ممکن است با مشکلاتی مانند شکوفه، پوسته‌پوسته شدن و ترک‌خوردگی مواجه شوند. این مسائل را می‌توان با تکنیک‌های نظافت، نگهداری و ترمیم مناسب برطرف کرد.
اگر یک ساختمان آجری سنتی نیاز به مرمت داشته باشد می‌توان از چندین تکنیک برای ترمیم آسیب استفاده کرد. روش Tuckpointing می‌تواند اتصالات ملات را ترمیم کند و با جایگزینی آجر، آجرهای آسیب‌دیده را ترمیم نماید.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی تأثیرات آجر سنتی در ساخت و طراحی نمای ساختمان پرداختیم. با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد آجر سنتی مانند سختی، مقاومت، پایداری، زیبایی و انعطاف‌پذیری، می‌توان این مصالح را به عنوان یکی از محبوب‌ترین مصالح نمای ساختمانی در معماری سنتی و حتی مدرن پیشنهاد کرد.
با استفاده از آجر سنتی، معماران می‌توانند به ساختمان خود شخصیت و زیبایی متمایزی ببخشند و در عین‌حال از مزایای آن هم بهره ببرند تا طراحی معماری سنتی را با نوستالژی نمای آجری قدیمی تلفیق کنند.
برای آشنایی با روش‌های تولید و استفاده از آجر نمای سنتی در سایر کشورها، این منبع انگلیسی را مطالعه کنید.
امیران نما به عنوان تولیدکننده و عرضه‌کننده محصولات ساختمانی و نما، میزبان سوالات شما هستیم. برای مشاوره و خرید این محصول، از راه‌های زیر استفاده کنید.
خرید مستقیم: آجرنمای سنتی
تماس تلفنی: ۰۹۱۲۵۰۰۵۱۱۰ و ۰۲۱۴۹۰۱۵
بدون دیدگاه