یکی از مهم‌ترین مراحل ساخت‌وساز مربوط به زیرسازی ساختمان است. همیشه در هر کاری اگر سنگ اول را محکم بنا کنیم قطعاً ادامه مسیر برایمان راحت‌تر و مطمئن‌تر خواهد بود. در صنعت ساخت‌وساز این ضرب‌المثل به‌صورت محسوس‌تری اتفاق می‌افتد.
زمانی که زیرسازی ساختمان به نحو احسنت انجام شود و دقت و حساسیت خوبی پشت کار باشد، در نهایت یک سازه ایمن و مهندسی شده خروجی کار خواهد بود. زیرسازی بنا آپارتمان و یا ساختمان ارتباط مستقیمی با مقاوم‌سازی ساختمان دارد.
در واقع زمانی که زیرسازی ساختمان کاملاً اصولی و با حساب و کتاب پیش برود، مقاوم‌سازی ساختمان هم به طور غیرمستقیم انجام می‌شود. چراکه همه چیز در وهله اول به زیرسازی و کف‌سازی ساختمان مربوط می‌شود.
زیرسازی ساختمان به شرایطی اطلاق می‌شود که معمار یا طراح سازه تصمیم بگیرد که چگونه پایه و اساس فونداسیون و مصالح ساختمانی را بر روی سازه اصلی پیاده کند تا هم شکل و ظاهر ساختمان حفظ شود و هم مقاومت ساختمان بالاتر برود.
باتوجه‌به این موضوع مهم که امروزه صنعت ساخت‌وساز گسترش زیادی پیدا کرده است و تنوع نماها و اسکلت‌های ساختمانی زیاد شده است، نحوه اتصال و کاربرد مصالح هم نسبت به گذشته تفاوت زیادی پیدا کرده اند.
همه این اتفاقات باعث شده است تا سبک و سیاق زیرسازی ساختمان دچار تغییرات ریزودرشت زیادی بشود و مقاوم‌سازی ساختمان هم تحت‌تأثیر این موارد قرار بگیرد.
در این یخش قصد داریم زیرسازی ساختمان و زیرسازی نمای ساختمان را در کنار ارتباطشان با مقاوم‌سازی ساختمان را مورد بررسی قرار دهیم و دلیل اهمیت این مباحث را هم زیر ذره‌بین قرار دهیم. با ما همراه باشید…
اهمیت زیرسازی ساختمان
همان‌طور که در بخش قبلی هم اشاره کردیم زیرسازی ساختمان یک امر ضروری و بسیار مهم و حیاتی برای یک ساختمان بشمار می‌رود که باید به‌صورت دقیق و مهندسی انجام بشود. اشتباه در این مرحله اصلاً چیز خوشایندی نبوده و ممکن است آسیب و خطرات ناشی از این اشتباه گریبان‌گیر کل سازه شما بشود.
در حالت کلی قصد ما از زیرسازی ساختمان ایجاد یک سطح هم‌تراز و یکدست است که آن سطح دارای استحکام کافی برای تحمل وزن سازه باشد. در انجام این کار باید دقت کنید که هیچ برآمدگی بر روی سطح موردنظر ایجاد نشود چرا که وجود این برآمدگی‌ها مانع استحکام بالای ساختمان خواهد شد.
اگر این سطح هم‌تراز به‌خوبی ایجاد نشود در ادامه کار ترک و شکستگی‌های خفیفی بر روی سطح ایجاد خواهد شد که منجر به خسارت و زیان‌های سنگینی به سازه می‌شود. بهترین راه برای شروع زیرسازی ساختمان بیشتر کردن قوت و انسجام روی نما است که اصطلاحاً به آن روسازی نما هم می‌گویند.
قبل از شروع کار باید زمین و خاک آن محل رو مورد بررسی قرار دهید. بسیاری از زمین‌ها زراعی هستند و اصلاً مناسب زیرسازی و گودبرداری نبوده و ساخت‌وساز در آنها می‌تواند در بلندمدت آسیب‌های جبران‌ناپذیری به پروژه‌تان وارد کند.
البته اگر شرایط طوری رقم بخورد که حتماً باید در همان زمین زراعی زیرسازی ساختمان را پیش ببرید، راه‌حل‌هایی هم وجود دارد که این مشکل را تا حدودی برطرف کنید. اولین پیشنهاد ما خاک‌برداری است. این کار را باید تا مرحله‌ای انجام دهید که به یک خاک مناسب زیرسازی ساختمان و آپارتمان برسید.
روش دوم کمی متفاوت‌تر است و نیاز به خاک‌برداری ندارید. در این روش باید با استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزاتی که دارید خاک را چندین بار بغلتانید تا مقاومت خاک نسبت به وضعیت اولیه‌اش چندبرابر بشود.
دلیل اصلی این کار این است که رطوبتی که بین شیارهای خاک وجود دارد از بین برود و خاک متراکم‌تر بشود تا مقاوم‌سازی ساختمان به بهترین شکل ممکن انجام بشود. زمانی که فاصله بین ذرات و منافذ خاک کمتر باشد، رطوبت بیشتری جذب آب خواهد شد.
بهتر است قبل از شروع زیرسازی ساختمان، از خاک محل موردنظر یک نمونه‌برداری انجام بشود تا قبل از شروع کار مقاومت خاک مشخص شود.
بیشتر ببینید : طراحی نمای ساختمان و آپارتمان را اصولی انجام دهید
زیرسازی نما چیست و چگونه انجام می‌شود؟
حالا که با زیرسازی ساختمان تا حدودی آشنا شدیم و ارتباط آن با مقاوم‌سازی ساختمان را درک کردیم بهتر است نیم‌نگاهی هم به مفهوم زیرسازی نمای ساختمان و اهمیت آن بیندازیم.
یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های یک سازه نمای آن است. اگر این نما به‌خوبی نصب نشود و در درازمدت به‌خوبی سرویس یا نگهداری نشود، علاوه بر این که زیبایی بصری خودش را از دست می‌دهد؛ بلکه میزان استحکام اولیه خودش را هم به طور کامل از دست خواهد داد.
زیرسازی نمای ساختمان برای این انجام می‌شود که در صورت بروز حوادث طبیعی مانند طوفان و زلزله این نما از سر جایش تکان نخورد و انسجام خودش را حفظ کند. علاوه بر این استفاده از نمای بی‌کیفیت باعث ضربه‌زدن به سایر قسمت‌های ساختمان خواهد شد و می‌تواند هزینه‌های گزاف و زیادی را برای صاحب‌ملک در پی داشته باشد.
اگر زیرسازی نمای ساختمان به‌خوبی انجام بشود دیگر شاهد نم‌کشیدن دیوارها و نفوذ رطوبت به داخل نما نخواهیم بود. استفاده از سنگ نما و آجرنمای باکیفیت می‌تواند مانع جذب کثیفی و گردوغبار هم بشود. همین موضوع به‌خودی‌خود از اهمیت بالایی برخوردار بوده و می‌تواند مانع ایجاد هزینه‌های جانبی بشود.
به‌طورکلی زیرسازی نما اگر با متریال و مواد درجه یک انجام بشود می‌تواند هم زیبایی و هم استحکام و انسجام را برای یک سازه در پی داشته باشد. زیرسازی ساختمان علاوه بر این که به مقاوم‌سازی نما وابسته است، به زیرسازی نما هم وابستگی زیادی دارد و می‌تواند استحکام بیشتری را به پایه و اساس ساختمان ببخشد.
مراحل و نحوه مقاوم‌سازی ساختمان
تا به اینجای کار راجع به زیرسازی ساختمان و در نهایت مقاوم‌سازی ساختمان زیاد صحبت کردیم. حالا بیایید به طور دقیق‌تر و مفصل‌تر این مبحث را پیش ببریم. همان‌طور که متوجه شدید مقاوم‌سازی ساختمان ارتباط تنگاتنگی با زیرسازی ساختمان دارد.
زمانی که صحبت از مقاوم‌سازی نمای ساختمان یا خود اسکلت ساختمان می‌شود، همه توجه‌ها به سمت نوسازی یا بازسازی نمای قدیمی ساختمان‌ها جلب می‌شود. درحالی‌که منظور ما این نیست و این موضوع باید در ابتدای ساخت هر ساختمان پیگیری و پیاده‌سازی بشود نه در انتها و وسط پروژه‌ای که در جریان است.
مقاوم‌سازی ساختمان یک فرایند مستمر و چندمرحله‌ای است که شامل پیداکردن ایرادات فنی، بررسی و حذف مشکل، ایجاد مقاوم‌سازی برای عدم رخداد مشکل قبلی است.
اگر می‌خواهید ساختمان را مقاوم‌سازی کنید باید المان‌ها و نکات ایمنی و امنیتی زیادی را بشناسید و آنها را کاملاً اصولی و مهندسی شده بر روی سازه خود پیاده کنید. بهتر است این کار را با مهندس ناظر انجام دهید تا از بروز خطاهای جلوگیری کنید.
در این بخش چندین روش برای مقاوم‌سازی سازه و ساختمان را برایتان گردآوری کرده‌ایم که در این چند سال اخیر بسیار مورد استقبال طراحان و معماران قرار گرفته‌اند.
۱٫ کم‌کردن حجم و ارتفاع دهانه
اگر قصد دارید این روش را عملی کنید ابتدا باید زیر بخش‌های مهم سازه تکیه‌گاه‌های اضافی قرار دهید تا بتوانید از این طریق قطر دهانه را به میزان قابل‌توجهی کمتر کنید. موارد زیادی برای کوتاه‌کردن دهانه وجود دارد که بارزترین آنها اعضای فولادی هستند.
یک روش دیگر برای کوتاه‌کردن دهانه استفاده از انکربولت‌هایی است که مناسب کارهای صنعتی و ساختمانی طراحی شده‌اند. در این روش میزان فاصله زمین با دهانه کمتر می‌شود که دلیل آن استفاده از فشار انکر بولت‌های صنعتی است.
۲٫ ترمیم ترک‌های درشت و بتن‌های تخریب شده
برای ترمیم و بازسازی ترک‌ها باید ابتدا به سراغ بخش‌هایی بروید که میزان ترک‌خوردگی آنها بیشتر از ۵ میلیمتر است و اوضاع وخیم‌تری را دارند. برای ترمیم این بخش‌ها باید مصالحی که مرغوبیت پایینی دارند و کیفیت اولیه خودشان را ازدست‌داده‌اند برداشته بشوند و به‌جای آنها از سیمان یا بتن استفاده بشود.
اگر شرایط مقاوم‌سازی ساختمان به‌گونه‌ای باشد که نیاز به اقدامات بیشتر داشته باشد، باید از روش آرماتوربندی برشی هم استفاده کنید. بهتر است این آرماتورها بر روی سطح ملات قرار بگیرد و به‌مانند یک پوشش بر روی میلگردها ظاهر شوند.
در قسمت‌هایی که دیوارها یا کف‌پوش‌ها آسیب جدی دیده اند باید از مصالح فولادی استفاده کنید. این مصالح و ابزار باید رابط بین دیوار و سازه باشند. برای پوشش هم می‌توانید یک‌لایه بتونه نازک بر روی این بخش قرار دهید.
۳٫ استفاده از دیوار پشت‌بند
یکی از روش‌های مرسوم برای مقاوم‌سازی ساختمان استفاده از دیوارهای پشت‌بند است. این کار زمانی انجام می‌شود که بخواهیم فشار حداکثری را از روی ستون‌های افقی سازه برداریم و به زمین منتقل کنیم. برای این کار باید در دو طرف ساختمان دو عدد پایه یا همان پشت‌بند قرار دهید تا وزن سازه به طور دقیق نصف شود.
درواقع با این کار نیرو و وزن سازه را به فونداسیون تحمیل می‌کنیم. این روش را می‌توانید بدون ایجاد دخالت در فضای داخلی سازه انجام دهید.
بیشتر بخوانید : انتخاب آجر مناسب جهت بازسازی و نوسازی ساختمان
۴٫ استفاده از اتصالات فولادی
این روش جزو روش‌های بسیار مقرون‌به‌صرفه و کاربردی بود که اولین‌بار در کشور آلمان از آن استفاده شد. در این سبک اعضای فولادی به‌وسیله چسب‌های مخصوص و بسیار قوی به سطح بتن می‌چسبند و یک سطح صاف با مقاومت بالا ایجاد می‌کنند.
این اعضای فولادی می‌توانند ورق‌های ضخیم و نبشی‌های بزرگ باشند. به‌جز استفاده از چسب‌های مخصوص می‌توانید از انکرهای مخصوص که در موردهای قبلی اشاره کردیم هم استفاده کنید.
البته یک نکته مهم در این قسمت این است که باید بعد از نصب اعضای فولادی با چسب یا با انکر، یک‌لایه محافظتی هم باید ایجاد بشود تا این اعضا به مدت طولانی‌تری برایمان کارایی داشته باشند.
۵٫ بزرگ کردن مقطع
مقاوم‌سازی ساختمان به استفاده از روش بزرگ کردن مقطع اشاره به افزودن به سازه بتنی به یک عضو ثابت از سازه ساختمان است. در این روش همه بخش‌های اصلی و مهم سازه مانند ستون و تیرک‌ها و حتی دیوارهای جانبی قابلیت بزرگ‌تر شدن را دارا هستند.
۲ تا ۴ و ۳ تا ۵ اینچ برای بزرگ‌تر شدن ستون‌ها و تیرک‌ها اعداد منطقی هستند که باید آنها را رعایت کنید و از این مقدار پیشی نگیرید.
بزرگ کردن مقطع جزو روش‌های مرسوم و پرکاربرد است که طراحان داخلی استفاده زیادی از آن می‌کنند.
بسیار عالی